1988-ի մայիսին էր: Դեռևս նոր-նոր իր գործունեությունը սկսող Արցախի հեռուուստատեսության համար հաղորդում էի պատրաստում խորհրդային տարիներին Ղարաբաղում շեն բնակավայրի համբավ վաստակած, բայց այդ ժամանակ արդեն գրեթե անմարդաբնակ (գյուղում ապրում էին միայն մեղվաբույծ Ալյոշան և իր կինը) Սխտորաշենի մասին: Ի դեպ, դա այն գյուղն է, որի մերձակայքում է գտնվում հանրահռչակ 2000-ամյա տնջրի ծառը:

Նիկոլ Փաշինյանի պետաքանդությունը, անգաղափար ռումբերով՝ արժեհամակարգային պայթեցումները խեղել են բոլոր ոլորտները: Իսկ այն, ինչ կատարվում է Շիրակի մարզում և Գյումրիում, մասնավորապես, կոռուպցիայի մի այլ՝ չտեսնված դրսևորումներ ունի, քանզի առնչվում է նաև օրենքի հսկիչ՝ իրավապահ համակարգին: Ստորև ներկայացնում ենք ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության «Կումայրի» բաժնի պետ Կարեն Գևորգյանի պաշտոնեական կեղծիքը՝ «արտադրված» Գյումրու թիվ 32 դպրոցի՝ չդատված հանցագործ տնօրենի և Շիրակի մարզպետարանի կրթության վարչության համահեղինակությամբ:

Մեր ամենամեծ քաղաքակրթական սխալը ռուսների ազդեցության ոլորտից դուրս գալն է:

ՊՊԾ գնդի գրավումը և իմ ապստամբության գաղափարը առաջացել էր քառօրյա պատերազմից հետո: Քառաօրյա պատերազմը, ինչպես և քառասունչորսօրյա պատերազմը պայմանավորված էին: Պայմանավորված էր նաև մեր` հիմնական անկեղծ ապստամբներին մոլերեցմաբ ՊՊԾ գունդ մտցնելը: Այս իրադարձությունների ծիրի ներքո ես անմեղ դատապարտյալ Արմեն Բիլյանս նախաձեռնել եմ հոդվածների շարք` «ՊՊԾ գնդի գրավումը և Արցախի հանձնումը» խորագրի ներքո, որը կհրապարվի որոշ պարբերականությամբ:

Մարդկանց կյանքի ու գործունեության որակի չափանիշը նրանց ապրելու կամքը կանխորոշող կազմակերպվածության մակարդակն է։

Սկսվեց շների սպանդը։ Ես հաստատ գիտեի, որ սա լինելու է։ Վերջին օրերին էնքան ատելություն թափվեց, որ ուրիշ ճանապարհ չկար։ Ամեն մի լավ չմտածված գրառում, ամեն անհեռատես կարծիք, օդում անպատասխան թողնված ամեն հարց մի քայլով մոտեցրեց էս օրը։

Ամառ էր։ Ավետիք Իսահակյանը հանգստանում էր Ծաղկաձորում։

Սպիտակի գերեզմանատանը, միևնույն մահվան թվով` «7-ը դեկտեմբերի, 1988 թ.», հարյուրավոր շիրիմների կողքին կա մի գերեզման առանց խաչի և նկարի։ Հուշաքարի վրա միայն անուն է` «Ժուժա»։

Գրաճանաչ ՀՀ քաղաքացիները հիշում են Արցախում ՀԴՄ չտրամադրելու աղմկալի պատմությունը։ Դեպքը կատարվել էր Քարվաճառի տարածքում գործող ռեստորանում, որտեղ ՀՀ վարչապետ դարձած լրագրողը ռեստորանում մի հզոր ղալմաղալ էր սարքել, զանգով կանչել էր նախկին Արցախի ՊԵԿ նախկին ղեկավարին, ձեռքը խփել սեղանին և ստիպել էր ՀԴՄ չտրամադրելու փաստով վարչական տուգանքներ կիրառել իբրև թե չարամիտ տնտեսվարողի նկատմամբ։

Դեկտեմբերին արևը չէր տաքացնում և նա ստիպված շարունակում էր քայլել, որ մի քիչ տաքանա ու գուցե ուտելու մի բան ճարի երկրաշարժից ավերված քաղաքում։ Ամենուր նույն հոտն էր և իրեն թվաց կորցրել է հոտառությունը։ Հարազատ քաղաքը դարձել էր անծանոթ ու նրա ականջին հասնող մարդկային ձայները մի տեսակ օտար էին, իսկ դեմքերը միանման։ Փողոցն ամայի էր ու վերջը չէր երևում, որովհետև ոչինչ չէր երևում բացի փլատակներից։ Հեռվից մի աշխատող մեքենայի ձայն էր լսվում, որ երբեմն ընդհատվում էր ու նորից շարունակվում։